قرص آهن چیست؟

قرص آهن چیست؟ کم خونی فقر آهن، بیماری بسیار شایعی در تمام جوامع است، بخصوص خانم ها که به دلیل عادت ماهانه خود مقداری خون از دست می دهند، بیشتر در معرض این بیماری هستند.

کم خونی به دلیل فقر آهن

در سال های اخیر، تبلیغات روز افزون شرکت های دارویی برای جلب مشتری، این اشتباه را رواج داده است که هر بیمار کم خونی را باید دچار کمبود آهن دانست و متاسفانه بسیاری از بیماران دچار کم خونی بدون این که نوع کم خونی و وجود کمبود آهن در آنان اثبات شود، به مصرف آهن روی می آورند. در این مبحث به نکات مهمی در مورد سودها و زیان های درمان با مکمل آهن خواهیم پرداخت.

در مجموع حدود چهار گرم آهن در کل بدن وجود دارد که نیمی از آهن، یعنی دو گرم در ساختمان هموگلوبین و میوگلوبین که مواد تشکیل دهنده گلبول های قرمز و عضلات است، بکار رفته و بقیه آن در کبد و دیگر اندام ها ذخیره شده است. از آنجا که تعداد کمی از غذاهای مصرفی دارای آهن قابل توجهی است، سیستم دقیقی در بدن طراحی شده است که سلول های قرمز خون و سلول های عضلانی که منابع اصلی آهن در بدن هستند، زمان فرسودگی به شکلی از رده خارج می شود که آهن موجود در آنها دوباره به چرخه طبیعی بدن بر می گردد و تنها بخشی از آن دفع شود. به این ترتیب در حالت عادی، یعنی تا زمانی که خون ریزی وجود ندارد، بدن نیازمند مصرف مواد حاوی آهن کمی است.

اگر فرض کنیم یک خانم بطور متوسط ۸۰ سی سی خون را در یک سیکل ماهانه از دست بدهد، این میزان خون معادل حدود۵۰ میلی گرم آهن است که باعث می شود نیاز او دو برابر فردی شود که خون ریزی ماهانه ندارد. به این ترتیب این دسته از خانم ها نیازمند مصرف غذاهای حاوی آهن بیشتری هستند. این غذاها شامل جگر، قلوه و گوشت های قرمز می شود.

بهترین زمان اثر گذاری قرص آهن

کم خونی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبول های قرمز و مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن بین خون و سلول ها دچار اختلال می شود. از علل ایجاد کننده کم خونی می توان به کمبودهای تغذیه ای، خون ریزی، ناهنجاری های ژنتیکی، بیماری های مزمن و مسمومیت های دارویی اشاره کرد. برای درمان کم خونی بهتر است از منابع آهن از قبیل گوشت و تخم مرغ، غلات، سبزیجات، میوه ها استفاده شود و در این میان مصرف قرص آهن و ویتامینc نیز توصیه می شود.

فقر آهن در بین کم خونی ها شایع ترین نوع کم خونی است که نه تنها در ایران بلکه در جهان هم اینگونه است و از آنجایی که آهن قبیل گوشت و تخم مرغ، غلات، سبزیجات و میوه ها توصیه می شود.کم خونی های تغذیه ای کم خونی هایی است که در اثر در یافت نا کافی مواد مغذی ایجاد می شوند و از مهم ترین مواد مغذی که برای خون سازی مفید است می توان آهن، ویتامین ب ۱۲ و اسید فولیک را نام برد. همچنین مصرف قرص آهن نیز توصیه می شود که بهتر است در آخر شب قبل ا زخواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابد. ویتامینc نیز جذب آهن را افزایش می دهد.

به همین دلیل معمولا مصرف ویتامینc به همراه آهن پیشنهاد می شود. از علایم کم خونی فقر آهن: رنگ پریدگی پوست، خستگی زود رس، سرگیجه، سر درد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها و حالت تهوع از علائم کم خونی است که درکم خونی های شدید گود شدن ناخن هم مشاهده می شود.

نقش آهن در بدن

آهن نقش اساسی در بدن شما بازی می کند. مهم ترین وظیفه آهن در بدن انتقال اکسیژن است. آهن جز اساسی هموگلوبین است که در گلبول های قرمز خون قرار دارد و اکسیژن را به بافت های مختلف بدن می رساند. بنابراین اگر بدن شما آهن کافی نداشته باشد نمی تواند هموگلوبین کافی بسازد و در نتیجه کارآیی و تعداد گلبول های قرمز خون افت می کند و بدن دچار خستگی زودرس و افت عملکرد می شود. علاوه بر آهن در حفظ سلامت پوست مو ناخن و سایر بافت های بدن نیز نقش اساسی دارد.

من کمبود آهن دارم ؟

خیلی از افراد کم خون خبر ندارند که دچار کم خونی هستند مگر اینکه کم خونی آنها شدید شده و علامت دار شود. ممکن است فرد رنگ پریده یا کمی زرد رنگ شود. زود خسته شود و نتواند فعالیت های جسمی سنگین انجام دهد. همچنین یک فرد کم خون ممکن است علائم زیرا هم داشته باشد :

تنگی نفس یا نفس های کوتاه و بریده

تپش قلب

یخ کردن دست و پاها

تمایل به خوردن چیزهای عجیب مانند خاک و سفال و یخ

ناخن های شکننده یا قاشقی شکل

زخم در گوشه های دهان

زخم هایی روی زبان

در موارد شدید حتی اختلال بلع

اگر هر کدام از علائم بالا را داشتید حتما به پزشک خود مراجعه کنید. تشخیص و درمان کم خونی فقر آهن بسیار آسان است فقط باید به موقع توسط پزشکتان ویزیت شوید. همچنین اگر جزو گروه های با نیاز بیشتر به آهن هستید، حتما وضع خون خود را در فواصل منظم بسنجید.

مواد غذایی حاوی آهن

گوشت قرمز

انواع خشکبار

غلات سبوس دار

حبوبات

آلو

زردآلو

آلبالو

انواع گوشت قرمز و حتی سفید از نظر میزان آهن و قابلیت جذب بسیار برتر از منابع گیاهی آهن محسوب می شوند.

زمان طلایی مصرف قرص آهن

بهترین زمان برای استفاده از قرص آهن را می توان زمانی که معده خالی است دانست، چرا که زمانی که معده خالی باشد آهن بیشتری جذب می شود. ولی اگر شخصی در هنگام استفاده از قرص آهن با معده خالی دچار مشکلات گوارشی شد، این قرص را پس از صرف غذا و قبل از خواب استفاده کرده. دخترانی که در وعده های غذایی خود گوشت وجود ندارد و از پروتئین های گیاهی استفاده می کنند باید همراه غذایشان از یک منبع ویتامین سی استفاده کنند.

سالادها و سبزی ها منابع غنی ویتامین سی هستند و بهتر است افراد از آبلیمو به عنوان چاشنی برای سالاد استفاده کنید تا میزان جذب آهن بیشتر باشد. در هنگام استفاده از تخم مرغ به دلیل جذب پایین آهن می توان از گوجه فرنگی و یا فلفل دلکه ای رنگی که منبع غنی ویتامین سی هستند استفاده کنند که باعث جذب آهن آن می شود.

قرص آهن مصرف نکنید!!!!!!!!!!

بیشتر افراد جامعه در ایران از عوارض این دارو اطلاعاتی ندارند و به مصرف خود سرانه آن می پردازند، غافل از اینکه مصرف بدون تجویز این دارو بعد از مدتی مقدار آهن خون را بالا برده، مولکول های آهن به صورت رسوب به ویژه در کبد مشاهده می شود و در نقاط مختلف بدن رسوب می کند و صدمات جدی و جبران ناپذیری به کبد و مغز استخوان وارد می کند. به دلیل بالا بودن آهن در این نوع داروها نسبت به مواد غذایی، اگر شرایط صحیح مصرف این داروها رعایت نشود، عوارض جانبی زیادی برای بدن به وجود می آورد، برای جبران کمبود و فقر آهن در بدن، بیشتر از مواد طبیعی استفاده شده و فقط در صورت تشخیص پزشک معالج، دارو مصرف شود.

علت فقر آهن؟

دریافت نا کافی آهن در اثر اسهال، کاهش ترشح اسید معده، مشکلات گوارشی یا تداخلات دارویی و داروهایی مثل کلستیرامین، سایمتیدین، پانکرایتن، رانیتیدین و تتراسایکلین.

جذب ناکافی آهن در اثر اسهال، کاهش ترشح اسید معده، مشکلات گوارشی یا تداخلات دارویی

افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی، نوجوانی، بارداری و شیر دهی

خون ریزی زیاد در دوران عادت ماهانه و یا در اثر جراحات یا ناشی از همورویید یا بیماری هی بدخیم و انگل ها، کمبود آهن در مردان بزرگ سالان معمولا در اثر از دست دادن خون است.

عوامل افزایش دهنده جذب آهن

اسید سیتریک و اسید اسکوربیک یا ویتامین ث که در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی ها، آب پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند می توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.

اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج، سیب زمینی، چغندر، کدو تنبل، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است نیز سبب افزایش جذب آهن می شوند.

محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می شود.

استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین ث هر وعده جهت جذب بهتر آهن

گنجاندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی

پرهیز از مصرف چای یا قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا

برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست

تصحیح عادات غذایی غلط

مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه جهت پیشگیری به موقع و یا بهبود کم خونی

استفاده از نان هایی که از خمیر ورآمده تهیه شده اند

استفاده از خشکبار مثل توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن هستند

استفاده از غلات و حبوبات جوانه زرده

شست و شو و ضد عفونی کردن سبزی هایی که استفاده می کنید.

شستن کامل دست ها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج

مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار

مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲ سالگی در کودکان

مضرات قرص آهن

رژیم سیب و عسل نیز در رفع کم خونی مفید است به این صورت که چند عدد سیب را پوست کنده و رنده کنند یا در میکسر ریخته و به صورت فالوده همراه با عسل مصرف کنند که مداومت در خوردن فالوده سیب برای رفع کم خونی موثر است.

استفاده از آب آهن تاب که در منابع طب سنتی آمده است یعنی ۵۰ تا ۶۰ بار یک تکه آهن بر شعله سرخ شده و در آب تمیز زده می شود و موادی که از آن آزاد می شود، برای رفع کم خونی مفید است که به آن آب آهن تاب می گویند.

بعضی از قرص ها ممکن است، معده و کبد را به هم بریزد. آهن گرم و خشک است و استفاده زیاد از قرص آهن ممکن است لکه هایی در صورت ایجاد کند حتی ممکن است بعضی از اخلاط در کبد و بدن بسوزد و مشکلاتی را ایجاد کند البته باید تاکید کرد اگر در مصرف قرص های آهن زیاده روی شود چنین مشکلاتی بروز پیدا می کند.

مرزه در میان سبزی ها خون ساز است همچنین کاهو خون رقیقی تولید می کند و کسانی که غلظت خون هم دارند، می تواندد از این استفاده کنند. یک کیلو و نیم کیلو استخوان راسته گوسفندی با ادویه مناسب و پیاز ۸ تا ۱۰. ساعت بجوشانند و عصاره آن را وارد غذا ها کنند، همچنین انگور و سیب نیز در رفع کم خونی خیلی توصیه شده است.

سایر مقالات تخصصی شرکت سلف شیمی را دنبال کنید