کود مرغی چیست؟

کود مرغی چیست؟ کود مرغی یا گوانو یا کود مرغ دریایی، در خاک شناسی، به رسوبات فسفاته ناشی از مدفوع-چلغوز پرندگان دریایی، خفاش ها و فک ها گفته می شود و ماده ای گران قیمت با درجه فسفر و نیتروژن بالاست که به عنوان کود و یکی از اجزا ساخت باروت بکار می رود. گوانو کودی بسیار قوی است. عناصر تشکیل دهنده آن عبارت هستند از آمونیاک، اسید اوریک، اسید فسفریک، اسید اگزالیک و اسید کربنیک و همچنین املاح زمینی و ناخالصی ها. تمرکز بالای نیترات ها در کود مرغی باعث شد که این ماده در مهمات سازی نظامی هم اهمیت پیدا کند. در اصل، دلیل اصلی بروز جنگ اقیانوس آرام میان پرو – بولیوی و شیلی به این خاطر بود که بولیوی قصد داشت بر گردآورندگان گوانوی شیلی مالیات ببندد.

استفاده از کودهای ارگانیک

استفاده از کودهای ارگانیک طبیعی پایه دامی بخصوص مرغی از دیر باز مورد توجه کشاورزان و باغداران بوده است اما با توجه به مشکلات استفاده از این نوع کودها بخصوص هزینه های مربوط به انبار کردن آن در مزارع و باغات، به تدریج جای خود را به استفاده از کودهای شیمیایی داده اند. با توجه به مضرات استفاده از کودهای شیمیایی برای بافت خاک و نیز سلامتی انسان ها و محیط زیست مجدد گرایش به استفاده از کودهای مرغی و دامی روند افزایشی یافته است اما هنوز مشکلات استفاده از این نوع کودها همچنان پا بر جا مانده و حتی هزینه های مربوط به استفاده از آنها چند برابر شده است.

BIOPLANT کود مرغی مایع است که با روش های خاص و پیشرفته و از بهترین و غنی ترین کودهای مرغی تهیه گردیده است. این کود بصورت ۱۰۰% ارگانیک فرآوری شده و از هرگونه مواد مضر شیمیایی عاری می باشد. در فرآوری دقت فراوانی شده است تا علاوه بر حفظ خواص طبیعی آن، با افزایش غلظت مایع، کودی بسیار غنی تر از کودهای مرغی معمولی حاصل گردد. که میزان مصرف آن را در مقایسه با کودهای دامی بسیار کاهش داده است.

کود مرغی خام

انواع مختلف کود حیوانی به دلیل دارا بودن مواد معدنی مفید و قیمت ارزان مورد توجه کشاورزان قرار دارد. در این میان کود مرغی به دلیل اینکه حاوی میزان بیشتری مواد مغذی با اهمیت مخصوصا ازت قابل جذب می باشد بیش از کود گاوی و گوسفندی و اسبی مورد توجه است. دلیل کیفیت بالای کود مرغ این است که از مجموع ادرار و مدفوع حیوان تشکیل شده است.

این ماده از فضولات مرغ گوشتی که در سالن پرورش داده می شود و مرغ مادر یا تخم گذار قفسی به دست آمده و یکی از محصولات جانبی پرورش طیور به شمار می آید. ارزش این کود بستگی کاملی به نوع جیره غذایی و مواد بکار رفته در بستر نگهداری حیوان دارد. طبق محاسبات در حدود ۹۰% کود مرغی در کشاورزی استفاده می شود و مابقی نیز دارای کاربردهای دیگری چون خوراک دام وتغذیه ماهی و تولید برق است. کشورهای صنعتی از این کود به صورت فراوانی در افزایش حاصلخیزی خاک زمین های زراعی سود می برند ولی در ایران میزان زیادی از آن در محیط مرغداری مانده و کپک زده یا فاسد می شود.

کود مرغی غنی شده

کود مرغی خام حاوی مواد معدنی مفیدی چون ازت- فسفر- پتاسیم- کلسیم- آهن و….. است که ارزش بالایی در کشاورزی و خوراک دام دارد ولی به دلیل وجود باکتری های مختلف و همچنین فعالیت های قارچی، آلوده به مایکوتوکسین هایی مانند آفلاتوکسین است که می تواند مشکلات جدی ایجاد نماید. همچنین به دلیل دارا بودن آمونیک ممکن سبب سوختن گیاهان شود. به علت تفاوت در کمبودهای خاک در مناطق مختلف می توان آن را غنی سازی کرد:

کود مرغ پلت شده (پلیتی)

با استفاده از دستگاه پلیت کننده کود را کاملا فشرده کرده و با اعمال حرارت کافی رطوبت آن بطور کامل خشک می شود و در نتیجه باکتری های و سموم و آمونیاک آن حذف می گردد. همچنین طی این فرایند می توان انواع کود شیمیایی و حیوانی نظیر کود اوره، کود NPK و ….. را نیز به میزان مورد نیاز به آن اضافه نمود تا غنی شود.

کود مرغی مایع

کود مرغی در آب قابلیت انحلال پذیری نداشته و باید بصورت شخم زنی یا چالکود استفاده شود.

کود مرغ گرانوله

کود گرانول نیز مانند کود پلتی می باشد و تفاوت آن تنها در شکل ظاهری.

کود مرغی در ایران

با وجود ارزش بسیار زیادی که این کود کشاورزی در تمام نقاط جهان به ویژه کشورهای پیشرفته دارد ولی در کشور ما میزان بسیار زیادی از این کود دچار فساد شده و معدوم می گردد. در ایران بیشترین میزان تولید کود مرغ در پسته کاری در استان کرمان و شهرهای آن نظیر رفسنجان و بم مورد استفاده قرار م یگیرد زیرا خاک کشاورزی این منطقه به دلیل بارش کم باران دچار خشکی و خاک آهکی شده که برای رفع این مشکل باید از کودهای مناسبی استفاده نمود.

انواع کود مرغی

کود مرغی گوشتی : به کود مرغ سالنی نیز معروف بوده و از فضولات جوجه هایی که در سالن پرورش داده می شوند به دست می آید.

کود مرغ قفسی : به کود مرغ مادر یا مرغ تخم گذار هم شهرت داشته و از قفس مرغ های تخم گذار به دست می آید.

این دو نوع کود تفاوت چندانی با هم نداشته و هر دوی آنها به عنوان یکی از بهترین کودهای کشاورزی مطرح هستند.

نحوه مصرف کود مرغ کشاورزی

میزان مصرف این کود در کشاورزی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا در صورتی که بیش از حد مصرف شود به دلیل وجود آمونیاک و برخی عناصر می تواند سبب سوختن گیاه شود و اگر کمتر بکار رود. تاثیر مورد نظر را نخواهد داشت. میزان دقیق مصرف کودهای مختلف در زمین کشاورزی را می توان از طریق آزمون خاک تعیین نمود. کود مرغی در فصول مختلف سال مورد استفاده قرار می گیرد ولی بهترین زمان مصرف آن در فصل پاییز است زیرا ازت موجود در آن به دلیل سبک بودن خاک از دست نمی رود.

کودهای حیوانی

منظور از کود حیوانی مجموعه ای از مواد بستری، ادرار و مدفوع گاو، گوسفند، مرغ یا هر حیوان دیگری است که از محل نگهداری آنها بدست می آید. درصد مواد غذایی کود حیوانی و کیفیت فیزیکی آن به عواملی مثل نوع حیوان، کیفیت مواد بستری، میزان پوسیدگی کود، تغذیه دام، میزان سدیم و مقدار بذر علف های هرز، اسپور بیماری ها، لارو و تخم حشرات، شن و خاک دارد. درصد ازت کود گاوی بیشتر از کود گوسفندی و مرغی است.

ولی درصد فسفر و پتاسیم کود مرغی از کودهای گاوی و گوسفندی بیشتر است. درصد مواد غذایی کودها به تغذیه دام بستگی دارد. چنانچه جیره غذایی دام از نظر یک عنصر ضعیف باشد، کود حاصل نیز به طریق اولی از نظر آن عنصر ضعیف خواهد بود.

هر چه درصد فیبر غذایی بیشتر باشد درصد فیبر مدفوع نیز زیادتر خواهد بود. فراوانی ترکیبات آلی ازت دار ساده در کود حیوانی تازه بسیار مساله ساز است. تجزیه سریع این مواد سبب آزاد شدن آمونیاک و تجمع آن در مجاورت ریشه ها گشته و موجب مسمومیت گیاه می گردد، پوسیدگی اولیه کود این مشکل را مرتفع می سازد به همین جهت هیچ گاه نباید کود حیوانی تازه را به محصول کاشته شده داد.

حالت فیزیکی کود حیوانی

زیادی املاح در کود نیز می تواند از طریق ایجاد پتانسیل اسمزی و یا مسمومیت مستقیم گیاه مساله ساز باشد. بنابراین وجود مقدار متعادلی از عناصر غذایی و عدم زیادی عناصری مثل سدیم در کود دامی مطلوب می باشد، کیفیت مواد بستری نیز نقش مهمی در کیفیت و حالت فیزیکی کود حیوانی دارد ، معمولا اصطبل گوسفند فاقد بستر است. بدین لحاظ سرعت تجزیه و پوسیدگی کود گوسفندی زیاد و دوام آن در خاک کمتر از سایر کودها می باشد، کود گوسفندی را کود گرم گویند.

در مرغداری ها بیشتر از خاک اوره و در گاو داری ها معمولا از کاه به عنوان مواد بستری استفاده می کنند ، سرعت تجزیه و پوسیدگی کاه بیش از خاک اره می باشد. و بالعکس دوام خاک اره در خاک بیش از کاه است.

زیرا خاک اره از ترکیبات مقاوم تری در مقایسه با کاه تشکیل شده است، بطورکلی هرچه مقدار مواد نامطلوب مثل بذر علف های هرز، شن، خاک،

اسپور بیماری ها و تخم و لارو حشرات در کود کمتر و تجزیه اولیه آن بیشتر باشد، ارزش کیفی کود بیشتر است.

پوسیدگی کود

پوسیدگی کود سبب می شود که از میزان بذر علف های هرز و آلودگی به امراض و حشرات نیز کاسته شود. برای پوسیدگی اولیه کود حیوانی می توان آن را در شرایطی مشابه تهیه کمپوست قرارداد و یا کود حیوانی را مدتی قبل از کاشت در خاک مزرعه اختلاط داد. تجزیه کود در خاک و تبدیل آن به هوموس نیز مستلزم کفایت تهویه، حرارت و رطوبت در خاک می باشد این عوامل از طریق انجام عملیات مناسب زراعی تامین می شوند.کود حیوانی را در زراعت گیاهان پر ارزشی مانند سبزیجات، سیب زمینی ، ذرت ، پنبه و چغندر قند به مقدار تقریبی ۲۰ تا ۵۰ تن در هکتار به خاک می دهند.

کود حیوانی را معمولا در زمان شروع عملیات تهیه بستر تا حداقل یک ماه قبل از کاشت بر سطح خاک می باشند و با وسایلی مانند گاوآهن ، دیسک و …. با خاک سطحی و تا عمق حدود ۱۵ سانتی متری مخلوط می نمایند.

زراعت های کوچک

در زراعت های کوچک و سنتی کود حیوانی را به صورت کپه هایی در مزرعه قرار می دهند و سپس آن را با بیل بر سطح خاک پراکنده ساخته و با خاک مخلوط می کنند. در زراعت های کانیزه از دستگاه کودپاش حیوانی استفاده می نمایند دستگاه کودپاشی حیوانی ماند یک تریلر است که در کف آن یک نوار نقاله قرار دارد. نوار نقاله کود را به سمت عقب و خارج از تریلر هدایت کرده و روی یک مارپیچ گریز از مرکز می ریزد. چرخش مارپیچ کود را به اطراف پرتاب میکند.

ازآنجایی که هزینه خرید، حمل و نقل و پاشیدن کود حیوانی بسیار زیاد است و بخصوص در زراعت های وسیع می تواند مشکلاتی را در برنامه ریزی و زمان بندی عملیات زراعی پیش آورد، لازم است به باقی گذراندن بقایای گیاهی بر خاک و تلاش در حفظ هوموس خاک توجه کافی مبذول گردد.

ویژگی های کود مرغی

ویژگی های کود مرغ بر اساس نوع تغذیه گله، پوشش بستر، روش جمع آوری و انبار داری،روش مصرف کود، نوع خاک و گیاهان کشت شده در زمین زراعی تایین شده و مقدار مصرف آن مشخص می گردد.

ویژگی کود مرغی مایع

کود مرغی مایع حاوی اسید آمینه، اسید هیومیک، اسید فولویک، ترکیبات مفید بوده که از بهترین مواد قابل جذب برای رشد گیاه و افزایش محصول می باشد. مخلوطی از مولکول های درشت و ریز با قابلیت کلات کنندگی عناصر ریز مغذی بوده که در نهایت جذب این عناصر را توسط گیه افزایش می دهد.

همچنین این محصول به دلیل دارا بودن درصد قابل توجهی از اسید آمینه به عنوان یک مکمل قدرتمند برای رشد و نمو گیاهان بکار می رود. این محصول شامل هورمون های رشد بوده که تحریک کننده فعالیت های رویشی و زایشی گیاه بوده و تولید ریشه را نیز افزایش می دهد.

بالا رفتن جذب عنصرهای غذایی با مصرف بالا مثل فسفر و نیتروژن

سریع شدن رشد جوانه زنی

بالا رفتن توانایی مقاومت گیاه نسبت به تنش های محیطی

بالا رفتن ترشح آنزیم و هورمون های گیاهی

افزایش فعالیت میکروارگانیسم های مفید خاک

افزایش جذب کودهای شیمیایی در صورت استفاده همزمان با یکدیگر

سازگار با محیط زیست در راستای طبیعت