آب شیرین چیست؟

آب شیرین چیست؟ اگر از بالای جو، به کره زمین نگاه کنید می بینید که بخش زیادی از کره زمین را آب تشکیل داده است. منابع آب بر روی کره زمین عبارت هستند از: دریاها، اقیانوس ها، آب های زیر زمینی، دریاچه ها و رودخانه ها، شاید اگر یک موجود فضایی از بالای زمین رد شود، هیچگاه به ذهنش خطور نکند که با وجود این همه آب بر روی سطح کره زمین، ساکنان آن مشکلی مانند کم آبی داشته باشند! اما متاسفانه مشکل کم آبی نه تنها بر روی کره زمین وجود دارد بلکه با افزایش جمعیت و رشد صنعت، نیاز به این ماده حیاتی روز به روز زیادتر هم می شود.

آب شیرین

اگر از بالای جو، به کره زمین نگاه کنید می بینید که بخش زیادی از کره زمین را آب تشکیل داده است. منابع آب بر روی کره زمین عبارت هستند از: دریاها، اقیانوس ها، آب های زیر زمینی، دریاچه ها و رودخانه ها، شاید اگر یک موجود فضایی از بالای زمین رد شود، هیچگاه به ذهنش خطور نکند که با وجود این همه آب بر روی سطح کره زمین، ساکنان آن مشکلی مانند کم آبی داشته باشند! اما متاسفانه مشکل کم آبی نه تنها بر روی کره زمین وجود دارد بلکه با افزایش جمعیت و رشد صنعت، نیاز به این ماده حیاتی روز به روز زیادتر هم می شود.

اگر چه بیش از۷۰ درصد از سطح کره ی زمین با آب پوشیده شده است اما کمتر از ۳ درصد از آن آب شیرین می باشد. از این مقدار ۷۹ درصد به قله های یخی تعلق دارد، ۲۰ درصد آن آب های زیر زمینی است که به راحتی قابل دسترسی نمی باشد و فقط ۱ درصد آن شامل دریاچه ها و رودخانه ها و چاه ها می باشند که به راحتی به دست می آید.

آب لوله کشی

امروزه در بسیاری از کشورهای جهان آب شرب به راحتی و با سیستم لوله کشی در اختیار مردم نمی باشد،  و مردم باید آب آشامیدنی را با صرف هزینه های زیاد خریداری کنند و آب لوله کشی تنها برای مصارف شستشو و …… وجود دارد.

با توجه به ذخایر عظیم آب شور در دنیا یک راه تولید آب شیرین و بر طرف کردن نیاز روز افزون بشر به آب آشامیدنی، شیرین کردن آب های شور می باشد. به این فرایند نمک زدایی نیز گفته می شود.

فرایند نمک زدایی از اوایل دهه ۸۰ میلادی رونق پیدا کرد. در این فرایند از اسمز معکوس استفاده می شود. امروزه به علت کمبود آب در کشورهای عربی در خاورمیانه ، این کشورها اقدام به احداث واحدهای نمک زدایی کرده اند.

بزرگ ترین کارخانه نمک زدایی در جهان، کارخانه نمک زدایی جبل علی در امارات متحده عربی می باشد.

موارد استفاده از نمک زدایی :

تولید آب شیرین برای آشامیدن

تولید آب شیرین برای آبیاری مزارع

تولید نمک خوراکی

مسائلی که باید در نمک زدایی به آن توجه کرد

سهولت دسترسی :

در جایی که هیچ گونه نزولات آسمانی ارزشمندی نداریم و نزدیک به اقیانوس هستند، نمک زدایی می تواند یک راه حل مناسب برای کاهش فشار کمبود آب در نواحی باشد، اما برای نواحی دور از ساحل همچون مناطق داخلی قاره ها یا سرزمین های بلند نمک زدایی را حل مناسبی نیست. البته این نواحی با بزرگ ترین مشکلات کمبود آب هستند ولی در چنین مناطقی گاهی لازم است آب را تا ارتفاع ۲۰۰۰ متر و یا به طول ۱۶۰۰ کیلومتر از سواحل انتقال دهیم و چنین امری باعث برابری هزینه انتقال آب با شیرین کردن آن می شود. بنابراین در چنین مواردی انتقال آب شیرین از منابع طبیعی اقتصادی تر از شیرین کردن آب است.

نحوه تامین آب شور :

نحوه تامین آب شور ورودی تاثیر قابل ملاحظه ای بر زندگی موجودات دریایی دارد ولی در بسیاری از واحدهای نمک زدایی این موضوع مورد غفلت واقع شده است. تخمین زده می شود که ۹۰ درصد جانوران دریایی موجود در آب ورودی ، اعم از پلانکتون ها، تخم و لارو ماهی ها، در حین فرایند شیرین سازی از بین می رود. برای حل این مشکل یک راه حل وجود دارد و آن هم تامین آب مورد نیاز از طریق چاه های ساحلی است که فاقد جانوران دریایی هستند ولی این راه حل با افزایش هزینه ناشی از پمپاژ آب از چاه همراه است.

نوع مصرف آب

مسائل زیست محیطی

در همه واحدهای نمک زدایی، مسئله پساب شور خروجی مسئله مهم زیست محیطی است. برای به حداقل رساندن آثار زیان بار زیست محیطی بازگردان پساپ شور به دریاها آن را با جریان های دیگر آب، مثلا نیروگاه ها یا…… رقیق می کنند. پساب شور می تواند در بعضی از نواحی آسیب های جدی به محیط زیست وارد نماید.

انرژی :

امروزه سعی می شود از انرژی پاک مانند انرژی باد و انرژی خورشیدی برای شیرین کردن آب استفاده شود. همچنین نمک زدایی با انرژی هسته ای می تواند در مقیاس های بزرگ اقتصادی باشد.

آب شور یا شیرین

یکی از دلایل این است که اگر ما آب نمک بخوریم بیشتر تشنه می شویم در گیاهان نیز به همین دلیل نمی توان از آب شور استفاده کرد.

برای اطلاع از دلیل این امر باید ابتدا بدانیم پدیده اسمز چیست؟

در اسمز مواد از جایی که غلظت کمتر است به جایی که غلظت بیشتر است می روند، آب نمک غلظتش زیاد است پس آب را از بدن به سمت معده می کشد سپس با خود دفع می کند و ما تشنه تر می شویم. در گیاه نیز همین امر رخ می دهد، اگر آب مقطر هم بخوریم برعکس این اتفاق رخ می دهد.

اهمیت آب سالم

بسیاری از مشکلات بهداشتی کشورهای در حال پیشرفت، عدم برخورداری از آب آشامیدنی سالم است. از آنجایی که محور توسعه پایدار، انسان سالم است و سلامت انسان در گرو بهره مندی از آب آشامیدنی مطلوب می باشد بدون تامین آب سالم جایی برای سلامت مثبت و رفاه جامعه، وجود ندارد. آب از دو بعد بهداشتی و اقتصادی حائز اهمیت است.

از بعد اقتصادی به حرکت در آورنده چرخ صنعت و رونق بخش فعالیت کشاورزی است. از بعد بهداشتی آب با کیفیت، تضمین کننده سلامت انسان است. آب با شکل ظاهری و با وسعت محتوایی آن دنیای زنده دیگری است.

اگر چه از دید ما پنهان است، اما آب دارای آثار بسیار زیادی در حیات جانداران به ویژه انسان می باشد. آب آشامیدنی علاوه بر تامین مایع مورد نیاز بدن به مفهوم مطلق آن یعنیH2O، در بردارنده املاح و عناصر ضروری برای موجود زنده و انسان می باشد. کمبود پاره ای از آنها در آب ایجاد اختلال در بدن موجود زنده می کند و منجر به بروز برخی بیماری ها می شود.

موثرترین و پایدارترین فناوری ها

فقدان ید و فلوئور و ارتباط آنها با گواتر اندمیک و پوسیدگی دندان ها به ترتیب بیان کننده این اهمیت است. علاوه بر مواد شیمیایی، موجودات ذره بینی گوناگونی نیز در آب پیدا می شود که بعضی از آنها بیماری زا بوده و ایجاد بیماری های عفونی خطرناکی می کنند. به سازی آب رابطه مستقیم با کاهش بیماری های عفونی دارد. بطوریکه پس از تامین آب آشامیدنی سالم میزان مرگ از وبا ۷۴/۱ درصد، میزان مرگ از حصبه ۶۳/۳ درصد، میزان مرگ به علت اسهال خونی ۲۳/۱ درصد و میزان از بیماری اسهال ۴۲/۷ درصد کاهش یافت. بنابراین برنامه ریزی و هزینه در جهت تامین آب سالم سرمایه گذاری قابل توجهی برای آینده خواهد بود. تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم سرمایه گذاری قابل توجهی برای آینده خواهد بود. تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم برای جامعه یکی از موثرترین و پایدارترین فناوری ها برای ارتقا سلامت جامعه است.

کاربردهای آب

از همه ویژگی های آب می توان استفاده کرد

از یخ بستن آب می توان در سردخانه ها و تهیه آب خنک استفاده کرد.

از بخار آب می توان برای به حرکت در آوردن ماشین های بخار کمک گرفت.

استفاده از بخار آب در ماشین های بخار در قرن هیجد میلادی زمینه صنعتی شدن کشورها را به وجود آورد.

از حرکت آب می توان برای توربین های تولید برق و چرخ های اسیا استفاده کرد.

حلال بودن آب کاربردهای فراوان دارد.

می توان به شکل دقیق تر کاربردهای آب رد گیاهان، حیوان ها و انسان دید.

گیاهان

همه گیاهان به آب احتیاج دارند.

اگر آب نباشد هر گیاهی بعد از مدتی خشک خواهد شد و از بین خواهد رفت.

حتی گیاهانی که در بیابان ها رشد می کنند به کمی آب احتیاج دارند.

بسیاری از گیاهان در بستر دریاها و رودخانه ها زندگی می کنند. با نبودن آب همه این گیاهان در کوتاه ترین مدت از بین خواهند رفت.

حیوانات

همه حیوان ها آب می خورند

هیچ حیوانی بدون آب نمی تواند زندگی کند.

درصد زیادی از بدن حیوان ها را آب تشکیل می دهد.

زندگی بسیاری از حیوان ها بستگی بیشتری به آب دارد. مانند غورباقه ها، لاک پشتها ، سمور، اسب آبی، کرگدن

بسیاری از حیوان ها در آب زندگی می کنند و اگر آب نباشد همه این حیوان ها خواهد مرد.

آب شور دریاها و لقیانوس ها محیط زیست بسیاری از حیوان ها خواهند مرد.

آب شور دریاها و اقیانوس ها محیط زیست بسیاری از حیوان ها یآبزی است.

انسان

انسان برای آشامیدن به آب نیاز دارد.

اگر به انسان یک هفته آب نرسد می میرد.

انسان هر آبی را نمی تواند بخورد.

آبی که انسان می خورد باید تمیز و گوارا باشد یعنی بی بو، شفاف و بی طعم باشد.

آب که انسان می خورد باید عاری از میکروب باشد.

آبی که انسان میخورد باید دمای متناسب داشته باشد.

آب دریاها به خاطر شور بودنشان برای انسان ها قابل استفاده نیست.

آبی که برای استفاده انسانهاست را تصفیه می کنند.

انسان حتی برای آشپزی نیز از آب استفاده می کند.

با آب غذا راحت تر و بهتر پخته می شود.

آبی هم که در آشپزی استفاده یم یشود با ید تصفیه کرد.

بیشتر آبهای روی زمین آب های شور دریاها و اقیانوس ها هستند و انسان نمی تواند آنها را بخورد و یا برای کشاورزی استفاده کند.

آب های شور را هم می توان تصفیه کرد، ولی هزینه بسیار سنگین است.

بیشترین آب های شیرین را می توان در روخانه ها، چشمه ها و یا در آبهای زیر زمینی پیدا کرد.

آب های زیر زمینی سالم هستند چون از لایه های مختلف زمین عبور می کنند و به نوعی تصفیه می شوند.

با زدن چاه و یا با درست کردن قنات می توان از آبهای زیر زمینی استفاده کرد.

آب شیرین

آبی است که درصد املاح نمکی غیر حل شدنی آن بسیار کم و زلال باشد. آب شیرین از مهم ترین منابع تجدید شدنی می باشد که این منبع برای زنده ماندن بسیاری از موجودات زنده و همچنین برای انسان، از لحاظ تامین نیاز به آب و همچنین کشاورزی، بسیار پر اهمیت و حیاتی است. باید توجه داشت که در این گفتار آب شیرین و آب آشامیدنی دارای مفهوم های جداگانه ای از یک دیگر به کار رفته اند هرچند که آب آشامیدنی آبی شیرین است.

آب شیرین بطور طبیعی در سطح زمین و عمدتا در یخچال های کوهستانی و قطبی شمال و جنوب بصورت لایه های یخ ذخیره شده اند. دریاچه های آب شیرین، رودخانه ها و نهرها و جریان آبهای زیر زمینی از دیگر منابع آب شیرین شمرده می شوند. منابع آب شیرین تنها ۳% از کل منابع آب بر روی کره زمین را تشکیل می دهد که تقریبا ۸/۱ % آن است. با این وجود، در سراسر جهان، بسیاری آب شیرین را به راحتی هدر می دهند. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، حدود ۲/۱ میلیارد نفر از مردم جهان، از کمبود یا فقدان دسترسی به آب شیرین، رنج می برند. امروز، بسیاری ار مناطق جهان با توجه به سرعت رشد جمعیت و افزایش روزافزون در مقدار آبی که یک نفر استفاده می کند، با دشواری هایی روبه رو هستند. متاسفانه انتظار می رود که رشد این دشواری ادامه خواهد داشت. پی آمدهای کمبود آب تاثیر در بهداشت عمومی و چرخه های تولید کشاورزی در آینده خواهد بود.

 

سایر مقالات تخصصی شرکت سلف شیمی را دنبال کنید